Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο βιοπαλαιστής Χοσεΐν Σαμπζιάν παρουσιάστηκε σε μια οικογένεια αστών ως διάσημος σκηνοθέτης, πείθοντάς τους ότι θα πρωταγωνιστούσαν στην υποτιθέμενη νέα του ταινία. Λίγο καιρό αργότερα, οι εμπλεκόμενοι θα υποδύονταν τους εαυτούς τους στο καινοτόμο μυθοπλαστικό ντοκιμαντέρ του μεγάλου Ιρανού δημιουργού Αμπάς Κιαροστάμι, το οποίο φέτος έκλεισε 35 χρόνια ζωής και φιγουράρει αισίωςστη 17η θέση της ανανεωμένης λίστας του περιοδικού Sight & Sound με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
Η μεγάλη καινοτομία
Η ταινία είναι –πάνω απ’ όλα– μια πραγματεία πάνω στην ανθρώπινη ταυτότητα· εξού και το αποκαλυπτικό –όσον αφορά τα συναισθήματα του προσώπου– «κλόουζ απ» (aka «γκρο πλαν») του τίτλου. Και τι πιο ταιριαστό για ένα τέτοιο έργο, από το να υποδύονται τους ρόλους της ιστορίας τα πραγματικά πρόσωπα, τα οποία πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα!
Εδώ, λοιπόν, έγκειται η μεγαλύτερη καινοτομία του εγχειρήματος του Κιαροστάμι, ο οποίος εν μέρει αξιοποιεί αρχειακό υλικό από την κινηματογράφηση της πραγματικής δίκης του Σαμπζιάν, και εν μέρει ανασυνθέτει μέσα από τον φακό τα γεγονότα του χρονικού της «εξαπάτησης», στα οποία ο πρωταγωνιστής και οι υπόλοιποι χαρακτήρες υποδύονται τους εαυτούς τους! Κατά τη διάρκεια της δίκης, ένας από τους ενάγοντες κατηγορεί τον Σαμπζιάν ότι εξακολουθεί να υποκρίνεται, μόνο που πλέον έχει αλλάξει ρεπερτόριο: Δεν το παίζει σκηνοθέτης, αλλά κακόμοιρος και κατατρεγμένος.
Την ίδια στιγμή, ο Κιαροστάμι αναθέτει στοχευμένα σε όλους τους εμπλεκομένους να ενσαρκώσουν τον ίδιο τους τον εαυτό, δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο το έργο της διάκρισης μεταξύ υποκριτικής και πραγματικής ύπαρξης. Και χάρη σε μια πρωτοποριακή άσκηση κινηματογραφικού στιλ, θολώνει τη διάκριση ανάμεσα σε αυτό που είναι πραγματικό (ντοκιμαντέρ) και αυτό που έχει ανακατασκευαστεί.
Αυτή η μείξη μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, η οποία παντρεύει άριστα το παρόν με το παρελθόν, οδηγεί σε ένα καθαρτικό φινάλε, που γεφυρώνει όλες τις αποστάσεις και μετουσιώνει τις παραπάνω δομικές ουσίες σε ένα ενοποιημένο υλικό:
Ο Σαμπζιάν και ο Μαχμαλμπάφ συναντιούνται με τη βοήθεια του Κιαροστάμι, και ο πραγματικός σκηνοθέτης γίνεται αρωγός της προσπάθειας εξιλέωσης του ανθρώπου που τον υποδύθηκε.
Η ταινία μοιάζει να συνηγορεί ότι ο αληθινά τολμηρός και καίριος δημιουργός δεν είναι εκείνος που προτιμά να οχυρώνεται σε «χρυσό» κλουβί, όπως συμβαίνει με πολλές ακριβοθώρητες ιδιοφυΐες , αλλά εκείνος που επιχειρεί να γίνεται ένα με τις «ανώνυμες», «απροστάτευτες», «παραγκωνισμένες» φωνές που εκπροσωπεί μέσα από την τέχνη του, καταθέτοντας έμπρακτες αποδείξεις του αγώνα του να τους δικαιώσει. Αυτό το φινάλε είναι που καθιστά στα μάτια μας την ταινία ως την πιο ρομαντικά σινεφίλ προσέγγιση του θέματος της ταυτότητας και της «κλοπής»-παραχάραξής της στο παγκόσμιο σινεμά.
Από τις 7 Αυγούστου, η εμβληματική ταινία του Κιαροστάμι προβάλλεται στις θερινές αίθουσες σε επετειακή ψηφιακή επανέκδοση 4K από τη New Star, μία 35ετία από την πρώτη προβολή της
Πηγή: ypaithros.gr | Συντάκτης: Γαργαλάκος Νίκος
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη του energy942.gr (φωτογραφίες από διαδίκτυο).
