–όπως το ελαιόλαδο– με ΜΟΑΗ είναι:
- Συσκευασίες (π.χ. χαρτί, χαρτόνι με εκτυπώσεις).
- Λιπαντικά μηχανημάτων κατά τη συγκομιδή, την επεξεργασία ή τη μεταφορά.
- Μολυσμένες πρώτες ύλες ή βοηθητικά επεξεργασίας.
Στις Βρυξέλλες, η Κομισιόν επεξεργάζεται εδώ και καιρό το κείμενο ενός νέου κανονισμού, που θα θέτει σαφή όρια υπολειμματικότητας των ΜΟΑΗ στο ελαιόλαδο και σε άλλα λίπη, που καταναλώνονται από τον άνθρωπο, προκειμένου να θεωρούνται ασφαλή για την ανθρώπινη υγεία. Υπάρχουν, όμως, αντιδράσεις και προέρχονται κυρίως από τον ελαιοπαραγωγικό κόσμο.
Πριν από λίγες μέρες, με ανακοίνωσή της, η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) γνωστοποίησε ότι «το σχέδιο κανονισμού προγραμματίζεται να τεθεί σε ψηφοφορία τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους». Σύμφωνα με τα όσα έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να ενσωματώσει μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα MOAH στον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/915, με εφαρμογή τους από το 2027. Ειδικότερα, προτείνονται τα παρακάτω όρια ανά προϊόν και λιπαρότητα:
- Για τρόφιμα με λιπαρά ≤ 4%: 0,5 mg/kg
- Για λιπαρά > 4% έως ≤ 50%: 1,0 mg/kg.
- Για λιπαρά > 50%: 2,0 mg/kg.
Στο ελαιόλαδο προτείνεται όριο 4,0 mg/kg από 1/1/2027. Όμως, έχουν πέσει στο τραπέζι και προτάσεις για 2 mg/kg MOAH, με σταδιακή εφαρμογή έως το 2030. Η πλειονότητα των εκπροσώπων των παραγωγών ελαιολάδου έχει ζητήσει παράταση στην εφαρμογή των ορίων και περισσότερο χρόνο μετάβασης. Οι οργανώσεις καταναλωτών, από την άλλη πλευρά, θεωρούν τα προτεινόμενα όρια υψηλά, με μεγάλους χρόνους μετάβασης και απαιτούν αυστηρότερη προστασία.
Η 4Ε επανήλθε με ανακοίνωσή της στο ζήτημα της επικείμενης νομοθεσίας για τα όρια των Αρωματικών Υδρογονανθράκων των Ορυκτών Ελαίων (ΜΟΑΗ). Από τις 27/2/2024, η 4Ε έχει καταθέσει ως οντότητα έγγραφο στην Κομισιόν (το οποίο κοινοποίησε και στους αρμόδιους ελληνικούς κρατικούς φορείς), με επιστημονική τεκμηρίωση και προτάσεις σχετικά με την επικείμενη νομοθεσία για τα ΜΟΑΗ.
Στην απαντητική επιστολή της Κομισιόν σε νέα, δεύτερη επιστολή-παρέμβαση της 4Ε, η πρώτη διαβεβαιώνει ότι αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη εσωτερικές διαδικασίες για την προετοιμασία του προς ψηφοφορία κειμένου. Μόλις ολοκληρωθούν αυτές οι διεργασίες, οι ενδιαφερόμενοι φορείς θα ενημερωθούν για το σχέδιο κανονισμού, το οποίο προγραμματίζεται να τεθεί σε ψηφοφορία τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους.
«Αντίφαση μεταξύ των επιστημονικών δεδομένων»
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της 4Ε, «το ουσιαστικό μέρος, το σκεπτικό των θέσεων της Κομισιόν και οι προτάσεις στις οποίες καταλήγει σε ό,τι αφορά τα όρια και τα χρονοδιαγράμματα εφαρμογής των ΜΟΑΗ είναι αυτά που κυρίως μας ενδιαφέρουν και επ’ αυτών έχουμε να καταθέσουμε δημοσίως τα παρακάτω: Το πρώτο και βασικό που διαπιστώνουμε είναι η αντίφαση μεταξύ των επιστημονικών δεδομένων –των οποίων εν πολλοίς η Κομισιόν αναγνωρίζει τα κενά και τις αδυναμίες τους– με το ότι παρ’ όλα αυτά η Κομισιόν επιμένει να θεσπίσει συγκεκριμένα ποσοτικά όρια για τους ΜΟΑΗ, τα οποία θα έχουν ευρύτατες και δυσμενέστατες επιπτώσεις στα ελαιόλαδα και στα πυρηνέλαια των ελαιοπαραγωγικών χωρών-μελών. Επιλέγουμε τρία παραδείγματα, τα οποία η 4Ε είχε τεκμηριώσει στο από 27/2/2024 έγγραφό της, και τα αναφέρουμε πολύ συνοπτικά:
- Η αμφισβητούμενη χημική μέθοδος προσδιορισμού (μέτρησης) των ΜΟΑΗ. Η Κομισιόν αποδέχεται τις αδυναμίες της αναλυτικής μεθόδου προσδιορισμού (μέτρησης) των ΜΟΑΗ που προτείνει, αποδεχόμενη εν πολλοίς τα επιχειρήματα της 4Ε.
- Ο ασαφής διαχωρισμός των τοξικών από τα μη τοξικά ΜΟΑΗ. Αν και η Κομισιόν δέχεται ότι στις προσδιοριζόμενες σαν ΜΟΗ χημικές ενώσεις υπάρχουν και ενώσεις για τις οποίες υπάρχουν μόνο ενδείξεις τοξικότητας, χωρίς να είναι αποδεδειγμένα τοξικές, ωστόσο, τελικά, τις περιλαμβάνει στις τοξικές ενώσεις, με τη λογική ότι σε περίπτωση αμφιβολίας όλες αυτές οι ενώσεις θα πρέπει να θεωρούνται τοξικές. Η προσέγγιση αυτή είναι πρακτικά απαράδεκτη σε όλους τους τομείς της Χημείας Τροφίμων, γιατί, διαφορετικά, στηριζόμενοι σε ενδείξεις και μόνο θα έπρεπε να αποκλειστούν πάρα πολλά συστατικά και τρόφιμα που ευρέως χρησιμοποιούνται.
- Τα φυσικά-ενδογενή συστατικά και το πυρηνέλαιο. Συναφής με το παραπάνω είναι η αποδεδειγμένη στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία ύπαρξη φυσικών-ενδογενών μη τοξικών συστατικών. Αν και η Κομισιόν τα αποδέχεται, ωστόσο καταλήγει να συν-προσδιορίζει και αυτά εντός των τοξικών ΜΟΑΗ.
Εν κατακλείδι, η Κομισιόν, υπό το βάρος των παραπάνω, καθώς και άλλων επιστημονικών αδυναμιών, προσπαθεί να τις παρακάμψει μέσα από συμβιβαστικές προτάσεις, οι οποίες ανεβάζουν τα όρια και μεταθέτουν χρονικά την εφαρμογή τους. Ως 4Ε απορρίπτουμε αυτή την προσέγγιση. Είτε θα τεκμηριωθεί η τοξικότητα των ΜΟΑΗ για σαφή μετρήσιμα όρια, τα οποία θα πρέπει και να εφαρμοστούν για την προστασία της υγείας του πληθυσμού, είτε, διαφορετικά, δεν μπορούν να θεσπιστούν όρια καταδικαστικά για το ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο».
Αναλυτικά, η 4Ε προτείνει:
- Τη διαρκή χαρτογράφηση των ελληνικών ελαιολάδων με τη μέτρηση του περιεχομένου τους σε ΜΟΑΗ, εφόσον συμφωνηθεί η σχετική αναλυτική μέθοδος μέτρησης.
- Την παρέμβαση των ΔΑΟΚ με ενημέρωση των ενδιαφερομένων σε περιοχές που εμφανίζουν περιεκτικότητες άνω των ορίων που θα συμφωνηθούν.
- Τη συγκρότηση Μόνιμης Ομάδας Εργασίας αποτελούμενης τουλάχιστον από τους μετέχοντες στη διαβούλευση (τα κράτη-μέλη και οντότητες – stakeholders της ΕΕ), όπως τις συναρμόδιες υπηρεσίες, το Γενικό Χημείο του Κράτους (ΑΑΔΕ), τον ΕΦΕΤ και τους επιστημονικούς και επαγγελματικούς φορείς, συνομιλητές της Κομισιόν.
Πηγή: ypaithros.gr | Συντάκτης: Αλεξανδρής Πέτρος
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ: Ορισμένα αναρτώμενα από το διαδίκτυο κείμενα ή εικόνες (με σχετική σημείωση της πηγής), θεωρούμε ότι είναι δημόσια. Αν υπάρχουν δικαιώματα συγγραφέων, παρακαλούμε ενημερώστε μας για να τα αφαιρέσουμε. Τα άρθρα που δημοσιεύονται εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ’ ανάγκην με την άποψη του energy942.gr (φωτογραφίες από διαδίκτυο).
